خدای متعال در وجود انسان، نیازهای مادی و معنوی فراوانی به ودیعه گذاشته است. نیازهای ریز و درشتی که حیات و بقای جامعه انسانی به آن وابسته است. یکی از مهمترین و زیباترین نیازهای خدادادی که همه انسانها آن را در وجود خود احساس می کنند، میل به تشکیل خانواده و ازدواج است. نیاز طبیعی که نوعاً با وارد شدن در برهه بلوغ جسمی و  عقلی نمایان می شود. در واقع انسان در برهه ای از عمر خود همواره به دنبال نیمه گمشده خود می گردد، احساس نیاز او به تشکیل خانواده آن چنان اهمیت پیدا می کند که بسیاری از لذت ها و شادی های زندگی را نیز تحت پوشش و تأثیر خود قرار می دهد.

نیاز به ازدواج و تشکیل زندگی مشترک، آثار و برکات مادی و معنوی فراوانی را برای انسان به ارمغان می آورد، ولی با این وجود، علل و عوامل مختلفی در حیات انسانی موجب می شود برخی از افراد در زمان مناسب به این نیاز و میل طبیعی و آرزوی خود دست نیابند و  آن را با چالش جدی مواجه نمایند. در این نوشتار علاوه بر بیان آثار و برکات ازدواج آسان و مناسب برخی از موانع و آسیب های مخرب این مسأله را مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم.

 
راز خوشبختی و اعجاز ازدواج در جوانی

اگر حساب معدود افرادی که رویکرد متفاوتی از سایر افراد جامعه دارند را کنار بگذاریم، اذعان خواهیم داشت که به طور کلی آرزوی درجه یک بسیاری از افراد در دوران زندگی و ابتدای جوانی رسیدن به نیمه گمشده خود و تشکیل زندگی مشترک است. در واقع بسیاری از تلاش های علمی و عملی افراد در دوران نوجوانی و جوانی برای برطرف کردن موانع تشکیل خانواده و زندگی مشترک است. گام نهادن در مسیر تحصیل و یا وارد شدن در بازار کار و سرمایه و تجارت همه و همه مقدمه و بهانه ای برای رسیدن به این آرزو و نیاز انکار ناپذیر است.
 
 میل به این نیاز طبیعی و تلاش برای برطرف کردن موانع آن امید به زندگی را در حیات انسانی تقویت می کند. در اهمیت و ارزش این اکسیر خوشبختی در منابع روایی مطالب بیشماری بیان شده است. ولی زیباترین و دلنشین ترین سخنی که منابع روایی در خصوص ازدواج مطرح کرده اند را می توان در منظومه روایات نبوی مشاهده کرد: «مَا بَنَی فِی الإِسلاَمِ بَنَاءً أَحَبَّ إِلَی اللهِ مِنَ التَّزوِیجِ؛[1] در اسلام هیچ بنایی محبوب‌تر از ازدواج نزد خداوند نیست».

 
بهترین و زیباترین فرصت برای ازداج و تشکیل خانواده

اگر تنها به چند دهه قبل تر بازگردیم و یا اینکه آلبوم خاطرات پدر و مادر خود را ورق بزنیم، متوجه خواهیم شد، بسیاری از نزدیکان و آشنایان ما در بهترین سنین عمر خود مبادرت به ازدواج و تشکیل خانواده کرده اند. در واقع در آن دوره  بسیاری از جوانان تلاش داشتند با نشان دادن ظرفیت و قابلیت های فردی و اجتماعی، خود را آماده ومهیای تشکیل خانواده نمایند. بدون شک اوضاع معیشتی و اقتصادی آنها بهتر از اوضاع کنونی نبود، ولی با این حال یک نیروی درونی و اکتسابی به نام عزّت نفس و خود باوری موجب شده بود هرگونه مانع را با قدرت هر چه بیشتر از جلوی خود بردارند. سؤال مهمی که در این خصوص مطرح می باشد این است که ازدواج به موقع و آسان چه آثار رضایت بخش و مفرحی را می تواند برای افراد به دنبال داشته باشد.
 
آرامش و راحتی قوه خیال با اکسیر ازدواج
دوره جوانی دوره بلوغ عاطفه ها و خروج امیال متضاد در وجود آدمی است. بسیاری از افراد در این دوره یک گم شده واحد دارند، ولی راه رسیدن به آن را به خوبی نشناخته و یا به دنبال نسخه های باطل و زهر آلود می روند. در این سن برخی به گزاف این چنین می پندارند که ارتباط های پنهانی و پر خطر با جنس مخالف می تواند دارو و اکسیر آرامش آنها باشد و این در حالی است که تجربه ثابت کرده است بسیاری از این ارتباطات بدون مرز و پر خطر چیزی جز شکست عشقی و عاطفی، یأس و سرخوردگی، حس بی اعتمادی و اضطراب و نگرانی را برای آنها به دنبال نمی آورد در این بین بسیاری از جوانان باهوش و زیرک با اعتماد به یاری و مدد الهی و با تکیه بر توان و قدرت و ظرفیت خود بهترین راه برای رسیدن به آرامش خود را در پیدا کردن نیمه گمشده خود و برگزیدن همسر مناسب می دانند.
 
در واقع این دسته افراد بهترین اوقات عمر خود را با شیرینی و آرامش آغاز می کنند و طعم شیرین آرامش را از ابتدای جوانی به زندگی خود وارد می کنند. اکسیر و معجون شگفت انگیزی که تأثیر آن را برای آرامش روح و خاطر، این چنین در آیات رحمانی منعکس شده است: «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی‏ ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛[2] و از نشانه‏ هاى او اینکه از [نوع‏] خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید، و میانتان دوستى و رحمت نهاد. آرى، در این [نعمت‏] براى مردمى که مى‏ اندیشند قطعاً نشانه ‏هایى است.»

محققان و مفسران قرآن کریم در ذیل این آیه شریفه به اثر  اعجاز آور ازدواج این چنین اشاره کرده اند: «این آرامش از اینجا ناشى مى‏شود که این دو جنس مکمل یکدیگر و مایه شکوفایى و نشاط و پرورش یکدیگر مى‏ باشند بطورى که هر یک بدون دیگرى ناقص است، و طبیعى است که میان یک موجود و مکمل وجود او چنین جاذبه نیرومندى وجود داشته باشد.» [3]
 
نجات از آتشفشان شهوت و گرایش های جنسی
دوره جوانی و بلوغ مصادف با شعله ور شدن نیازهای جنسی و شهوانی است. بسیاری از جوانان به طور طبیعی با هیجانات جنسی مواجه می شوند. هیجانات جنسی که می تواند به طور جدی سعادت مادی و معنوی افراد را در معرض خطر قرار داده و انسان را تا سراشیبی سقوط پیش ببرد. در واقع اوج گیری شهوت در دوران جوانی آسیب های خطرناکی از جنس خود ارضایی، ازدواج سفید و ارتباطات نامشروع پیش می برد. در این بین جوانان هوشیار تلاش می کنند با فراهم کردن مقدمات زندگی آبرو مندانه، خود را برای تجربه یک زندگی اخلاق مدارانه و لذت مدارانه آماده نمایند. در واقع ازدواج یکی از بهترین و کاربردی ترین راهکارها برای کنترل میل جنسی است. اینکه در روایات نقل شده است با ازدواج کردن نصف دین افراد حفظ می شود، می تواند ناظر به تعدیل قوه شهوانی نیز باشد. در منابع روایی از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل شده است: «إِذَا تَزَوَّجَ الرَّجُلُ أَحْرَزَ نِصْفَ دِینِهِ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ فِی النِّصْفِ الْآخَر؛[4] شخصی که ازدواج می کند. در حقیقت نصف دین و آئین خود را حفظ کرده است. پس بر او لازم است که برای حفظ باقیمانده ی آن. تقوای الهی را پیشه ی خود سازد.»
 
بهره مندی از فرزندانی صالح
یکی از معایب و آسیب های تأخیر ازدواج و عقب انداختن آن می تواند محروم شدن از نعمت فرزندان صالح باشد. چه بسیار افرادی که به بهانه کسب مقام و کار و ثروت و جایگاه  مسأله ازدواج را از اولویت زندگی خود خارج کردند و در سنین بالاتری اقدام به تشکیل زندگی مشترک کردند، ولی این تأخیر موجب محرومیت آنها از نعمت بچه دار شدن شده و هیچ گاه موفق به درک لذت بچه دار شدن و صدای شیرین و دل نواز کودکان خود را شنیدن نشدند. این در حالی است که اگر این افراد به ازدواج آسان بها می دادند و قید و شرطهای غیر ضروری را برای تشکیل زندگی مشترک کنار می گذاشتند هیچ گاه با این محرومیت مواجه نمی شدند.
 
کسب ثروت با تکنیک و مهارت ازدواج
برخی افراد این چنین تصور می کنند که برای ازدواج کردن و تشکیل زندگی مشترک حتماً باید دارای مال و دارایی و ثروت کافی بود. این توهم و اشتباه موجب شده است بسیاری از افراد به صرف نداشتن مال و دارایی اقدام به تشکیل زندگی مشترک ننمایند، این تفکر نامیمون می تواند ریشه در یک تفکر غلط اعتقادی باشد که به شدت از آن نهی شده است: در منابع روایی از امام صادق علیه السلام نقل شده است: «مَنْ تَرَکَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْعَیْلَةِ فَقَدْ أَسَاءَ بِاللَّهِ الظَّنَّ؛[5]هر که از ترس تنگدستى ازدواج نکند، همانا به خداوند سوء ظن دارد.»  این در حالی است که یک ارتباط راز  گونه و اعجاب انگیز میان فقر زدایی و ازدواج کردن وجود دارد، بسیاری از افراد به این مطلب اذعان دارند که در ابتدای زندگی حتی کمترین سرمایه برای تشکیل زندگی نداشتند ولی بعد از ازدواج و بچه دار شدن درهای رحمت الهی به روی آنها گشوده شد. «وَ أَنْکِحُوا الْأَیامى‏ مِنْکُمْ وَ الصَّالِحینَ مِنْ عِبادِکُمْ وَ إِمائِکُمْ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ اللَّهُ واسِعٌ عَلیمٌ؛[6]بى‏ همسران خود، و غلامان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید. اگر تنگدستند، خداوند آنان را از فضل خویش بى‏ نیاز خواهد کرد، و خدا گشایشگر داناست.»
 
پی نوشت ها:
[1]. مجلسی، بحار الأنوار، ج‏100، ص222.
[2]. سوره مبارکه روم، آیه 21.
[3]. مکارم شرازی، تفسیر نمونه، ج‏16، ص391.
[4]. مستدرک الوسایل ج 14 ، ص 154 ، ح 16351.
[5]. کافی، ج 5 ،ص330.
[6]. سوره مبارکه نور آیه 32.